گذری بر تحولات جدید شرق میانه

شبیر راحل
بعد از توافقات سیاسی ایران و عربستان، شرق میانه به تبعیت ازین توافق شاهد تحولات سریع سیاسی میان بقیه کشورها گردیده که توجه همه را به خود جلب نموده است ، زیرا این تحولات در راستای جبهه گیریهای جدید در قبال حوادث منطقه و به خصوص جنگ اوکراین ارتباط دارد که می‌تواند، سیر حوادث را به سوی دیگر و عکس آنچه که تا حال تصور می‌رفت، تغییر بدهد.
خبر غافلگیرکنندۀ توافق سیاسی میان تهران و ریاض، معادلات سیاسی موجود میان عربستان و اسرائیل را با پیچیدگی‌های تازه‌ای مواجه کرده است.
انتشار این خبر باعث شد که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر کنونی اسرائیل هدف حملات شدید مخالفانش قرار گیرد. آنان می‌گویند سیاست خارجی نتانیاهو که به دنبال عادی‌سازی رابطه با عربستان بود، اینک به شکستی بزرگ انجامیده ، زیرا عربستان ترجیح داده که به جای برقراری رابطه با اسرائیل، به دشمن شماره یک آن، یعنی جمهوری اسلامی ایران نزدیک شود.
گزارشگر روزنامۀ اقتصادی “له‌زه‌اکو” در اورشلیم توافق ایران و عربستان را ضربۀ سختی برای راهبرد منطقه‌ای اسرائیل ارزیابی کرده و نوشته است : نزدیکی ایران و عربستان به یکدیگر ، ضربۀ سختی به امید بنیامین نتانیاهو است که قصد داشت توافقات ابراهیم را به عربستان نیز گسترش دهد و این هدف را یکی از اولویت‌های دولت جدید خود اعلام کرده بود.
– جنرال رحیم صفوی ، فرمانده پیشین ارتش زمینی جمهوری اسلامی ایران و مشاور فعلی نظامی علی خامنه‌ای، با اشاره به توافق جدید ایران و عربستان گفت که جمهوری اسلامی ایران در “شرایط فوق‌العاده پیچیده و سیّال مسائل امنیتی” قرار گرفته و حکومت اسلامی “در غرب آسیا و سلسله مراتب قدرت در جهان در گذار ژئوپولتیکی است.”
– وزارت خارجه چین روز جمعه گذشته اعلام کرد که قرار است شی جین پینگ، رئيس‌جمهور این کشور هفته آینده به روسیه سفر کند. کرملین نیز در بیانیه‌ای گفته است که در این دیدار، مقام‌های چین و روسیه درباره توسعه بیشتر روابط و همکاری ستراتیژیک بین دو کشور گفتگو خواهند کرد.
– در حالی که بیش از هشت سال از آغاز جنگ یمن می‌گذرد ، شماری از کارشناسان حوزه خاورمیانه می‌گویند توافق میان تهران و ریاض ممکن است وضعیت یمن را دگرگون کند و این جنگ را نیز به پایان خود نزدیک سازد و ممکن توافق بر تشکیل حکومت مشترک بین دو جبهه مخالف قبلی را سهل بسازد.
– مسکو ته د بشار اسد سفر هم د دغه تحول تر څنګ د پام وړ دي : بشار الاسد له پوتين سره له ليدنې وروسته په سوريه کې د نويو روسي اډو هرکلی کوي
بشار الاسد ويلي، چې که روسيه د منځني ختيځ په دې هيواد کې د نويو اډو د جوړولو او د پوځيانو د شمير زياتولو وړانديز وکړي، دی به يې هرکلی وکړي. ده همدا راز ويلي چې د مسکو پوځونه دې د تل لپاره په سوريه کې پاتې شي.
په سوريه کې د لاريونونو له شروع کېدو څلور کاله وروسته چې روسيې د ۲۰۱۵ کال پر مهال په سوريه کې مداخله وکړه، حالات يې د بشار الاسد په ګټه وڅرخول، که څه هم لوېديځ يې له واکه پرځول غوښتل.
اسد په کريملين کې له ولاديمير پوتين سره له ليدلو وروسته په اوکراين کې د روسيې د جګړې ملاتړ وکړ او د روسیې دولتي خبري اژانس RIA ته يې وويل، چې دمشق په اوکراين کې هغه سيمې په رسميت پېژني چې کريملين يې ادعا کړې ده.
اسد له RIA خبري اژانس سره په مرکه کې ويلي: «موږ فکر کوو چې که په سوريه کې د روسيې حضور پراخ شي ښه خبره ده. په هيڅ هيواد کې هم بايد د روسيې پوځي حضور موقتي نه وي. موږ باور لرو چې که روسيه غواړي خپلې اډې او د پوځيانو شمېر زيات کړي، نو دا به يوازې تخنيکي او لوجيستيکي موضوع وي.»
د روسيې دفاع وزارت په جنورۍ مياشت کې وويل، چې روسيې او سوريې د سوريې په شمال کې الجراح پوځي – هوايي اډه بيرته رغولې او په ګډه به يې کاروي. د حلب په ختيځ کې دا وړه اډه په ۲۰۱۷ کال کې له داعش جنګياليو نيول شوې وه.
– محمد الجدان، وزیر دارایی عربستان سعودی، گفت که سرمایه‌گذاری عربستان سعودی در ایران، ممکن است پس از توافقی که هفته گذشته میان این دو کشور روی داد «بسیار سریع» اتفاق بیفتد.
یک مقام بلندپایه جمهوری اسلامی روز یکشنبه ۲۸ حوت گفت که پادشاه عربستان از ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران، برای سفر به ریاض دعوت کرده است.
– طرفین درگیر در جنگ یمن هم برای «مبادله ۸۸۷ زندانی» توافق کردند در مناقشه یمن اعلام کردند در مذاکراتی که با زمینه‌چینی سازمان ملل متحد و کمیته بین‌المللی صلیب سرخ در سویس برگزار شد، بر سر تبادل زندانیان به توافق رسیده اند.
– به ارتباط روابط ترکیه و عربستان هم رسانه‌های دولتی عربستان سعودی گزارش داده‌اند که این کشور با ترکیه توافق‌نامه اقتصادی امضا کرده اند. این در حالی است که روابط ترکیه و عربستان از چندی به اینسو در تنش و سردی قرار داشت.
با یک نظر کوتاه در می یابیم که تمام این تغییرات و حوادث بعد از توافق عربستان و ایران به میان آمده که به همکاری جمهوری چین صورت گرفته است و اینکه این تغییرات چه دست آوردهایی را برای منطقه و جهان به بار خواهد آورد ، ضرورت یک مکث و انتظاراست ، تا دیده شود که عکس العمل های سیاسی آن در منطقه چگونه تمثیل میگردند و تا کدام سرحد می‌تواند مسیر حوادث را نسبت به سابق متغیر سازد و در کل اثرات این تحولات بر جنگ روسیه و اوکراین به عنوان یک جبر افتادنی اند.